Reisdagboekje Oekraïne I: van toerist naar vrijwilliger

Dit is een weekdagboek dat ik heb bijgehouden tijdens mijn vrijwilligerswerk in Oekraïne in 2015. Twee weken lang ging ik aan de slag met opknapwerkzaamheden in de stad, onder andere in het Stryiskyi Park. In dit artikel vertel ik hoe mijn 1e week verliep. 

En ineens was het wachten voorbij. Ineens was het vrijdagochtend. Stond de taxi voor de deur. Wrijft mijn vriend nog wat slaap uit zijn ogen. Kussen we elkaar gedag. De laatste kus. Voorlopig. Voor de komende weken. Het voelt raar. Aan de ene kant ben ik nieuwsgierig, enthousiast en blij om een nieuwe bestemming te ontdekken. Aan de andere kant ben ik bang. Bang dat ik diep van binnen helemaal geen solo-reiziger ben. Kan ik dit wel? Ik bedoel, ik kan nogal een sulletje zijn en wellicht ben ik in mijn eentje nog sulliger. Nee, natuurlijk kan ik dit. Met een gespannen glimlach stap ik Schiphol binnen. Laat het avontuur maar beginnen!

Dat waren mijn gedachten een week geleden. Inmiddels ben ik alweer een paar dagen in Oekraïne. Benieuwd hoe het me is vergaan? Lees dan snel verder!

Vrijdag, dag van vertrek

Vrijdag stond in het teken van reizen. Oekraïne is maar zo’n twee en half uur vliegen, maar de overstaptijd van zo’n 4 uur in Kiev maakte dat de dag lang duurde. Tegen de avond reed ik dan eindelijk Lviv binnen. Het hostel was vrij snel gevonden waardoor ik nog voldoende tijd had om de stad in daglicht te bekijken. Lviv stelde gelukkig niet teleur. Je ziet meteen dat dit een stad is met geschiedenis. De oude binnenstad staat dan ook sinds 1998 op de Werelderfgoedlijst van Unesco. In zekere zin lijkt het straatbeeld op die van Praag of Krakau, wat ook niet zo gek is want het is een lange tijd een Poolse stad geweest. Na een kort avondmaal en een groot glas wijn besluit ik het voor nu hierbij te laten. Een stad is altijd nog mooier in het ochtendlicht.

Zaterdag, sightseeing

Tijd voor de eerste volle dag in Oekraïne. Het vrijwilligersproject begint pas op zondag, dus ik heb nog voldoende tijd om de stad op eigen houtje te bekijken. Of eigenlijk is dat laatste niet waar, want ik heb de hulp ingeschakeld van de Nederlandse journalist Michiel Driebergen die al een aantal jaar in Krakau woont en regelmatig in Lviv komt.  Zo ook nu. Michiel vertelt me over zijn leven in dit deel van Europa, wat hem door de jaren heen is opgevallen en hoe hij het conflict in het oosten ervaart. We praten ronduit. Ondertussen lopen we over groente- en vleesmarkten, drinken kvas bij een fontein en bekijken talloze kerken. Van Grieks-katholiek tot Armeens. De tijd vliegt voorbij. Wat eigenlijk een ontmoeting van 1,5 uur moest zijn, veranderd in een gesprek van 4 uur. Geen probleem. Ik heb me geen moment verveeld. Na afscheid te hebben genomen van Michiel besluit ik het oude Lviv van bovenaf te bekijken. Vanuit het Ratuscha (stadshuis) heb je een prachtig uitzicht over de stad en dat maar voor 10 UAH wat omgerekend neerkomt op 42 eurocent. Wat mij trouwens boven opvalt (en wat me al op meerdere plekken is opgevallen), is dat Lviv barst van de verliefde jonge stelletjes. Waar in Nederland nog nauwelijks in het openbaar wordt gezoend, doen de stelletjes dat hier onafgebroken. Handje vasthouden, kusjes geven en heerlijk verdwijnen in elkaars armen. Veel Oekraïense jongeren wonen lang thuis met hun ouders en grootouders. Daar is geen ruimte voor zoveel liefde. En daarom zoeken de jongeren daarvoor een andere plek: in het park, bij de fonteinen en op andere openbare plekken.

Zondag: Oekraïners nemen het niet zo nauw met de tijd

Dag twee in Lviv. Na een snel ontbijtje op het Ploshcha Rynok (Marktplein) besluit ik naar het Vysoky Zamok park te gaan om de Kasteelheuvel te beklimmen, want vanaf daar schijn je een waanzinnig uitzicht te hebben over de stad. Eenmaal in het park is het door gebrek aan bewegwijzering nog flink zoeken, maar met een omweg heb ik de heuvel dan toch kunnen vinden. En inderdaad, het uitzicht van boven is dan ook echt prachtig. Wederom werd ik romantisch vergezeld door een kussende stelletjes die ook hier een knuffelplekje hebben. Na een korte lunch is het in de middag tijd voor fase 2 van deze reis door Oekraïne: het Unesco-vrijwilligersproject. Hiervoor moet ik naar een ander hostel waar we met de international groep van vrijwilligers voor twee weken verblijven. Twee uur staat er met grote letters in de mail. En natuurlijk wil ik niet te laat zijn. Helaas is de rest dat wel. Tegen vier uur is de groep pas aardig compleet. Het is niet erg wordt me verteld, want deze dag staat in het teken van kennis met elkaar te maken. En dat moet ook wel met 10 nationaliteiten in de groep. Van Mexicaans tot Turks en Zuid-Koreaans, alles is aanwezig. Na het avonddiner kletst iedereen nog even kort met elkaar, maar daarna gaan al vrij snel de oogjes dicht. Het is dan ook voor de meeste een lange reisdag geweest.

Maandag: elkaar leren kennen

Even ben ik in de veronderstelling dat dan vandaag het ‘echte’ werken gaat beginnen, maar met het ontbijt krijgen we de mededeling dat de komende twee dagen vol met training zitten. Een nogal een misleidende term, want eigenlijk zijn het geen trainingen, maar oefeningen en spelletjes (socializers) om de eventuele taal- en cultuurbarrières weg te nemen. De trainingen zijn vooral ingestoken op de Oekraïense deelnemers, want voor hen is het vaak de eerste keer dat ze iemand met een andere nationaliteit ontmoeten. En dat kan eng zijn. De rest van de dag bestaat dan ook uit oefeningen van de namen, de nationaliteiten en de verschillende culturen.

Dinsdag: elkaar nog beter leren kennen

Zoals ik al zei, de training duurt twee dagen. Dus ook vandaag staat in het teken van oefeningen en spelletjes. Ik zal er niet verder op in gaan. Laten we zeggen dat ieder land zichzelf uitgebreid heeft kunnen toelichten. Voor ons wellicht niet heel interessant, maar voor de Oekraïners is het veel nieuwe informatie. De dag wordt afgesloten met een avondje in de lokale kroeg. Het is geen geheim dat de Oekraïners nogal wat kunnen drinken, en dus komt er veel wodka voorbij. Ik besluit voor veilig te gaan en een donker biertje (8 procent) te bestellen, niet wetende dat ze hier enkel in halve liters drinken. En dus heb ik voor de hele avond voldoende.

Woensdag: ouderwets onkruid wieden

De eerste werkdag is aangebroken! Eindelijk gaan we echt beginnen. We stappen in de marsjroetka (lokaal klein vervoersbusje) en rijden richting het dorpje Viriniki. Daar stappen we uit bij een kerkhof. Althans dat moeten we maar aannemen, want de grafstenen zijn bedekt met metershoge onkruid. Je raadt al wat onze taak was. Precies, dat metershoge onkruid weghalen. Een bekend klusje voor iedere Nederlander met een flinke tuin. Niet leuk, maar het resultaat voelt altijd goed. En zo ook hier. Na uren ploegen en zweten kijk ik ineens tegen 15 kruizen aan, ieder met een eigen vorm. En niet alleen ik kijk, ook bewoners komen even een kijkje nemen. Zo, dat voelt goed! Ik ben dan ook best trots op mezelf.

Donderdag: bankjes verven

In de ochtend hebben de groepsleiders een mini-conferentie gepland om het project toe te lichten aan de lokale media. Met een opkomst van twee journalisten is het niet bepaald spectaculair te noemen, maar toch is het leuk om te zien hoe persbijeenkomsten in het buitenland werken. Ook beleef ik mijn eerste Oekraïense ‘moment of fame’ met een interview voor de lokale radio in Lviv. Ik heb het zelf nog niet teruggeluisterd, dus ik ben heel benieuwd. Na een korte lunch is het dan eindelijk tijd voor het grote project waarvoor we allemaal naar Lviv zijn gekomen: opknappen van het eeuwenoude Stryisky Park (één van de grotere stadsparken in Lviv). De instrumenten worden verdeeld, de handschoenen worden aangetrokken en we kunnen aan de slag. Een deel van de groep krijgt de opdracht bankjes te verven en het andere deel gaat bladeren bij elkaar harken. Ik moet zeggen dat ik heel blij ben als ik een kwast in mijn handen gedrukt krijg. Een klus dat niet al te veel energie kost en ook nog eens leuk is.

Vrijdag: nog meer bankjes verven

De ochtend start met een hoop spierpijn. Het was natuurlijk onvermijdelijk. Onkruid wieden en bankjes verven gaat nu eenmaal gepaard met veel bukken en knielen. En ja, ook ik word een dagje ouder. Op de planning staat een hele dag werken in het Stryisky park met dezelfde werkzaamheden als gisteren. Het park telt namelijk zo’n 200 bankjes, dus we hebben nog flink wat te gaan. Nu kijken de organisatoren niet op een bankje meer of minder, ze zijn allang blij dat er wat gebeurt. Als de klok van vijf uur nadert, krijgen we de opdracht de kwasten en harken neer te leggen en over te gaan tot een knutseluurtje. De vrijwilligersorganisatie in Lviv wil namelijk volgende week posters ophangen in het park met het thema Unesco Werelderfgoed. Aan ons de taak een aantal mooie posters te maken met Unesco erfgoed in Oekraïne en andere landen. Uiteraard stortte ik mij op ons kikkerlandje met onderstaande poster als resultaat. You like?

Terwijl ik dit reisdagboekje tik, ben ik een weekendje in Kiev! Zo leuk om een nieuwe stad te leren kennen en de verschillen te zien met een pittoreske stad zoals Lviv.

Zo, wat heb jij deze week zoal gedaan?