Turkmenistan is niet iedereens ding. Dat begrijp ik, het is ook een vrij bizarre plek. Oorspronkelijk stond het niet eens op de planning voor onze lange overlandreis van Nederland naar Indonesië. Maar onze plannen waren flexibel en toen de mogelijkheid naar voren kwam om in Iran een 5-daags transitvisum aan te vragen voor Turkmenistan besloten we de gok te wagen. Het transitvisum werd goed gekeurd en de reis kon beginnen. We vulden de vijf dagen met twee stops: Ashgabat en de brandende Darwaza gaskrater. In deze blog post vertel ik je meer over de Darwaza krater, hoe je er komt en waar je kunt slapen.
De Poort naar Hel
De Darwaza gaskrater is één van de vreemdste bezienswaardigheden van Centraal-Azië, en misschien wel wereldwijd. Het is een brandend gat in de Turkmeense Karakum woestijn van 60 meter breed en 20 meter diep. Turkmenen noemen het de ‘Door to Hell’, want de vlammen en het kokende modder lijken wel de ingang tot hel te markeren. Het brandende gat is het resultaat van een drilongelukje in 1971. De grond onder een boortoren stortte in en er kwam een ondergrondse aardgasgrot bloot te liggen. Om te voorkomen dat er giftig methaangas vrijkwam, besloten lokale geologen het gas af te branden. Ze dachten dat dit wel binnen een paar weken gedoofd zou zijn, maar meer dan vijftig jaar later brandt het gas nog steeds. Wanneer het stopt? Niemand weet het.
van Schaamte naar acceptatie
De Turkmeense overheid heeft zich een lange tijd geschaamd voor de brandende krater. In 2010 gaf president Berdymukhammedov zelfs de opdracht het gat te dichten. Dit zou inderdaad beter zijn geweest voor de aarde (want er komt veel CO2 vrij), maar het is technisch vrijwel onmogelijk. Inmiddels heeft de president het bestaan van de Darwaza krater geaccepteerd. Zijn ommezwaai is waarschijnlijk ook beïnvloed door de groeiende internationale belangstelling. Mondjesmaat komen er meer buitenlandse toeristen naar Turkmenistan om dit vreemde fenomeen in het echt te zien. De president besloot van de krater en het omliggende woestijngebied een beschermd ‘nature reserve’ te maken. Er werd een hekje om het vlammende gat gezet, zodat kijkers genoeg afstand houden. Bovendien bestaat het risico dat de grond rondom de krater afbrokkelt.
Nul of rare promotie
Je zou kunnen zeggen dat de Turkmeense overheid een soort van haat-liefde verhouding heeft met Darwaza krater. Ze zijn er niet blij en promoten liever de Merv ruïnes bij toeristen, maar ze merken ook dat de krater zorgt voor internationale interesse voor Turkmenistan. En die aandacht vindt de president weer leuk. Neem bijvoorbeeld de bijzondere actie van de president in 2019. Een week voordat ik er was, reed de president van Turkmenistan in een rallyauto rondjes om de krater en voerde donuts uit met z’n auto. Er waren namelijk geruchten dat hij was overleden en dat wilde meneer even rechtzetten.
Kamperen bij de Darwaza krater
Als je van plan bent om de Darwaza krater te bezoeken, dan moet je zeker ook een nachtje blijven slapen. In het donker zien de vlammen er namelijk nog indrukwekkender uit. Rondom de krater (op veilige afstand) opereren verschillende kleine yurtkampen. Dit is de enige vorm van accommodatie in de omgeving. Het zijn kampen met grote privé yurts met echte bedden en gemeenschappelijke westerse toiletten. Een soort van glamping dus. In Turkmenistan kun je niets online boeken, dus je moet er gewoon heen en vragen naar de beschikbaarheid en prijs. De prijs is inclusief diner en ontbijt. Wij betaalden 40 USD (cash) voor één nacht. Je moet wellicht onderhandelen, want bij ons lag de prijs eerst hoger. Een andere optie is om zelf een tentje mee te nemen.
Praktische tips: neem snacks, water (of een fles met waterfilter) en toiletpapier mee. Er zijn geen winkels in de buurt, want het is een woestijn.
Hoe kom je bij de Darwaza krater?
De Darwaza krater ligt vlakbij hoofdweg van Ashgabat naar Dashoguz. Voor transitreizigers is het daarom perfect in te passen in een 5-daags reisschema. Je komt er toch praktisch langs. Vanuit Ashgabat zijn er drie vervoersopties:
- Trein: er vertrekt dagelijks een trein van Ashgabat naar Dashoguz met een stop in Ichoguz, het station in Darwaza. Vertrektijd in Ashgabat is 16.00 uur, aankomsttijd in Ichoguz is 21.00 uur. Omdat Ichoguz een station van niets is, is het aan te raden om in Ashgabat direct twee tickets te kopen: van Ashgabat naar Ichoguz (30 manat) en van Ichoguz naar Dashoguz (45 manat). Vanaf Ichoguz moet je een taxi regelen, want het is nog 7 km naar de krater. Er rijden ook mannetjes op motors rond die je voor 10 USD vanaf de hoofdweg (1 km vanaf het station) naar de krater brengen.
- Bus: vanaf het hypermoderne en veel te grote Ashgabat International Bus Station vertrekken iedere dag twee bussen naar het noorden. Om 07.00 uur vertrekt een bus naar Dashoguz (20 manat) en om 20.00 uur vertrekt een bus naar Konye-Urgench (45 manat). Beide bussen komen langs Darwaza (het dorpje, niet de krater). De rit duurt tussen de 3 – 4 uur. Let op: het is alleen mogelijk om een kaartje te kopen voor de hele rit. Het is ook handig om direct twee kaartjes te kopen: eentje die je gebruikt voor de rit naar Darwaza en eentje die je gebruikt voor de rit verder naar het noorden.
- Shared taxi: dit is een populair vervoersmiddel in heel Centraal-Azië. Je betaalt per stoel en de chauffeur wacht totdat de auto vol zit. Soms lukt dit vrij snel, soms kan het uren duren. Prijs per stoel is 150 manat.
Reis je in augustus naar de Darwaza gaskrater? Dan zal je waarschijnlijk veel Mongol Rally auto’s zien. Wij zagen bij de krater een stuk of 12 Mongol Rally deelnemers. Het leverde mooie gesprekken op over onze bijzondere overlandreis naar Indonesië en hun krankzinnige autorit naar Mongolië.
Onze reis naar de krater
Wij hadden het mooie plan opgevat om de trein te pakken en dachten dat het geen probleem was om treintickets op de dag van vertrek te kopen. Het is Turkmenistan, hoe druk kan het worden? Nou, best wel druk dus. Het ticketkantoor van het treinstation was gevuld met een drommende meute Turkmenen. Wat blijkt? Het jaarlijkse Meloenfestival vond plaats en dat betekende dat iedereen bij familie op bezoek ging. Na een uur te hebben gespendeerd in drie rijen – waarin ik leerde dat Turkmenen graag voordringen en het ticketkantoor lunchpauzes erg serieus neemt – werd ons verteld dat alle treinkaartjes waren uitverkocht. Tijd voor plan B: de bus. Helaas was ook op het busstation het nieuws dat alle bussen naar het noorden vol zaten. Even dachten we nog aan een shared taxi, maar deze vertrekken meestal in de ochtend. De enige overgebleven optie was de normale taxi.
Gelukkig hielp het Kuwwat hotel in Ashgabat ons uit de brand en regelde een taxi. Ze namen de Russische onderhandelingen voor rekening en maakten een goede deal. Voor 700 manat (en een broodje knakworst, want de chauffeur zat net te lunchen) gingen we alsnog op weg naar de krater.
Verder reizen naar het noorden
De trein en de bus zijn de beste opties om na de krater verder te reizen richting het noorden. De trein naar Dashoguz vertrekt om 21.00 uur ’s avonds, de bus naar Dashoguz vertrekt tussen 10.00 en 11.00 uur ‘s ochtends. De bus is de beste optie, mits je al een ticket hebt gekocht (wat wij dus niet hadden vanwege Meloendag). De bussen richting het noorden zitten namelijk snel vol. Gelukkig hadden we bij de krater een gids van een Italiaanse motortour ontmoet en zij waren bereid ons een lift te geven naar het noorden. Niet achterop de motor, maar in de volgauto van hun Turkmeense gids. Wat waren wij blij!
En dat was ons avontuur bij de brandende krater van Turkmenistan. Zou jij de Darwaza krater willen zien?
