Buchara bezienswaardigheden: 10 dingen om te doen en zien

Buchara was voor mij liefde op het eerste gezicht. Tijdens mijn eerste reis door Oezbekistan in 2016 ontpopte deze stad zich direct tot mijn favoriet. En nu, met twee Oezbekistan reizen op de teller, sta ik nog steeds achter dit standpunt. Buchara is één van de oudste steden van heel Centraal-Azië. Op het hoogtepunt stonden er 250 madrassa’s in deze stad en kon je in principe iedere dag naar een andere moskee gaan. In deze blogpost vertel ik je over de leukste bezienswaardigheden in Buchara en ik geef je praktische tips voor geld en vervoer. Bereid je voor op een heleboel foto’s!

Korte geschiedenis Buchara

Buchara is meer dan 2500 jaar oud. De stad functioneerde van de 9^e tot aan de 16^e eeuw als marktstad op de zijderoute. De ligging had hier alles mee te maken. Het was een goede uitvalbasis richting het Midden-Oosten, India en China. De stad kende ooit 40 bazaars en meer dan 20 karavanserais (overnachtingsplek voor reizende handelaren). Daarnaast was Buchara een intellectueel centrum voor de Islamitische wereld. Helaas raakten veel historische gebouwen in de 20^e eeuw in verval. In de jaren zestig werd onder leiding van het lokale Sovjetbestuur een flinke restoratie gestart. Dit is één van de redenen waarom Buchara er vandaag de dag weer zo mooi bij staat. Sommigen zeggen zelfs iets te mooi. De restoratiewerkzaamheden zouden te gehaast uitgevoerd zijn om de stad klaar te stomen voor toeristen. Ik zou zeggen: oordeel zelf.

Buchara bezienswaardigheden & leuke dingen om te doen

1. Start met de Poi Kalon

Poi Kalon is één van de meest indrukwekkende bezienswaardigheden in Buchara. Ik ga nooit mijn eerste indruk van dit religieuze complex vergeten. In 2016 liep ik met hooggespannen verwachtingen naar deze plek toe om daar tot mijn verrassing honderden bouwvakkers aan te treffen. Ze hadden de last-minute taak gekregen om het Poi Kalon te voorzien van nieuw asfalt, nieuwe stoeptegels, een likje verfje en een flinke poetsbeurt. Reden hiervoor was het flitsbezoek van de Chinese president aan Oezbekistan. Twee dagen lang werd er flink geklust, maar daarna stond het er wel prachtig bij.

• Grote foto’s zijn 2019, collages zijn van 2016.

Wat kun je zien in het Poi Kalon complex?

• Kalon Minaret: de 48 meter hoge zandkleurige minaret die zelfs indruk maakte op de Mongoolse keizer Genghis Khan. Tijdens de Mongoolse invasie in 1220 werd Buchara grotendeels platgebrand, maar op verzoek van de Mongoolse leider werd de Kalon Minaret gespaard. In de 19e eeuw maakte de minaret om een hele andere reden indruk. Het stond bekend als de ‘Toren van de Dood’. Criminelen werden geëxecuteerd door ze in een zak van de minaret af te gooien.
• Kalon Moskee: één van de mooiste en meest kalme plekken in Buchara. Je komt hier voor de prachtige grote binnenplaats. Tijdens mijn eerste reis was de toegang gratis, in 2019 werd entree gevraagd (7.000 som, geldig voor twee dagen).
• Mir-i-Arab Madrassa: recht tegenover de Kalon Moskee. Madrassa betekent school, deze instellingen kunnen zowel religieus als seculier onderwijs aanbieden. Helaas kunnen toeristen niet naar binnen, want het wordt nog altijd actief gebruikt.

• Tip: ga een kopje thee drinken op het dakterras van het restaurant Chasmai-Mirob en je wordt getrakteerd op een mooi uitzicht over het Poi Kalon plein.

2. Relax op Lyabi-Hauz

Lyabi-Hauz kun je zien als het dorpsplein van Buchara. Dit is de plek waar iedereen samenkomt. De naam doet vermoeden dat het iets te maken heeft met een huis, maar dan zit je verkeerd. ‘Hauz’ betekent pond en verwijst naar de historische vijver op het plein. Vroeger vond je verspreid door Buchara 200 waterpunten, maar velen zijn uiteindelijk verwijderd omdat het ziektes in de hand werkten. De vijver van Lyabi-Hauz is één van de laatste overblijfselen. In de middag zitten de locals graag bij de theehuizen rondom de vijver. In de avond gaat de muziek aan, wordt karaoke gespeeld en rijden de kids rond in elektrische autootjes.

3. Geniet van de koelte in de toks

In de 16e eeuw was het gebied rondom Lyabi-Hauz een levendig marktgebied met tientallen bazaars. De belangrijkste bazaars zaten in de ‘Toks’, Dit is een overdekte galerij gebouwd op de kruising van twee handelswegen. Tegenwoordig zijn er drie toks over: Tok-i-Sarrafon, Tok-i-Telpak Furushon en Tok-i-Zargaron. Ik raad iedereen aan om deze minibazaars te bezoeken. Met de nadruk op ‘mini’, want het is erg klein. Maar het biedt de optie om even uit de zon te gaan om een leuk Oezbeeks souvenir uit te zoeken.

Neem ook een kijkje bij de winkels rondom de bazaars. Tijdens mijn eerste reis bezocht ik een tapijtwinkel. Ik kreeg thee aangeboden en mocht zelfs een steekje mee knopen in het werkatelier. Al snel werd duidelijk dat ik mijn roeping als tapijtmaker niet hebt gemist, want ik kon er helemaal niets van.

4. Volg de lokale tradities en drink een potje thee

Thee is de nationale drank van Oezbekistan. Iedere maaltijd start met thee en eindigt met thee. Gasten krijgen ook thee aangeboden, het staat symbool voor gastvrijheid. Meestal zijn er twee varianten beschikbaar (groen of zwart) en wordt de thee gedronken uit een klein kopje genaamd ‘piala’. In Buchara zal je veel theehuizen zien. De bekendste en meest toeristische is de Silk Road Teahouse. Gelukkig heeft het toenemende toerisme ook gezorgd voor koffietentjes in Buchara. Zo dronk ik tijdens mijn laatste reis in 2019 een lekkere ijskoffie bij Tea & Coffee Khona in de Sarrafon Bazaar.

5. Ontdek de oude mahalla

Ik ben gek op karakteristieke oude deuren en Buchara heeft een boel mooie exemplaren. De mooiste deuren zag ik in de oude Joodse mahalla (=wijk). In de 16e eeuw had Buchara één van de grootste Joodse gemeenschappen in Centraal-Azië. Ze spraken Tadzjiek en waren actief in de houtbewerking. Na de val van de Sovjet-Unie zijn de meeste naar Israël en de Verenigde Staten geëmigreerd, waardoor er ongeveer 200 joden achterbleven in Buchara. De traditionele huizen die ze achterlieten – vaak met prachtige houtsnijwerk – dreigen te verdwijnen. Wie weet hoe lang we dus nog van deze mooie deuren kunnen genieten.

De mahalla is te vinden aan de zijkant van Lyabi-Hauz. Loop richting de synagoge.

6. Bewonder de Chor Minor – mijn favoriet

Weggestopt in een woonwijk vlakbij Lyabi-Hauz vind je de Chor Minor, mijn favoriete bezienswaardigheid in Buchara. Het is beroemd onder reizigers, vanwege de voorkant van de Lonely Planet gids ‘Central Asia’. De praktijk stelt zeker niet teleur. Tijdens mijn tweede bezoek was ik nog steeds diep onder de indruk. Door de vier minaretten lijkt het een beetje op een omgekeerde stoel met blauwe poten. Op één van de minaretten is een nepooievaar met nest gepland. Ik zag eenzelfde nepnest bovenop één van de toks. Het is een herinnering aan de tijd toen Buchara een geliefde plek was voor broeiende ooievaren.

Om er te komen loop je van de Lyabi-Hauz via de Mekhtar Anbar straat richting Odilnur Guesthouse. Er zijn geen bordjes die de weg wijzen, maar buurtbewoners zullen je de goede kant opwijzen. Zij weten dat er maar één reden is waarom je in hun wijk ronddwaalt: voor de Chor Minor.

7. Zet de bijzondere muur van de Ark op de foto

Khiva is zeker niet de enige Oezbeekse stad met een indrukwekkende stadsmuur. Buchara doet vrolijk mee. Maak kennis met de Ark, het oudste bouwwerk van Buchara. Het is een gigantisch fort, omsloten door een prachtige 20 meter hoge bubbelende muur. Oorspronkelijk is het gebouwd om te dienen als militaire vestiging, maar het werd uiteindelijk de woonplaats van de Emir en de familie. Een koninklijke stad binnen de stad Buchara dus. Tegenwoordig huist de Ark meerdere musea. Leuk om te bezoeken als je tijd over hebt, maar de buitenkant is het mooist. Entreeprijs: 15.000 som.

Tijdens mijn laatste reis zag ik dat er tegenover de Ark een observatiedek was gebouwd. Ik heb het uitzicht zelf niet gezien, maar het kan zeker de moeite waard zijn. Kaartje voor het observatiedek: 40.000 som.

8. Bekijk de Bolo-Hauz Moskee

Recht achter het observatiedek staat de zeventiende-eeuwse Bolo-Hauz Moskee. Het meest indrukwekkend aan deze moskee is de aiwan, de veranda met houten pilaren en een kleurrijke plafond. Ga er goed voor staan, want er zijn zoveel details te zien! De naam betekent ‘boven de vijver’ en verwijst naar de vijver (=Hauz) voor de moskee.

9. Spot de mooiste madrassapoorten

Zoals ik in mijn inleiding zei, Buchara was niet alleen een marktstad, maar ook een belangrijke intellectuele stad. Daardoor kom je hier een flinke dosis madrassa’s (historische opleidingscentra) tegen. Ik tip een paar mooie examplaren die je absoluut niet mag missen:

• Ulugbek Madrasa: een vijftiende-eeuwse school met de ambitie om wetenschap, astronomie, wiskunde en Arabische taal te verbinden. Het was een project van Ulugbek, de kleinzoon van de grote Oezbeekse leider Timur. Hij wilde Oezbeekse steden transformeren in culturele studiecentra. Entreeprijs: 5.000 som. Ik raad je niet persé aan om naar binnen te gaan. De buitenkant is het mooist, binnen vind je alleen maar souvenirwinkeltjes.
• Abdulaziz Khan Madrassa: recht tegenover de vorige madrassa vind je de winnaar van de mooiste poort van Buchara. De goudblad decoraties zijn waanzinnig mooi! Entreeprijs: 8.000 som + 5.000 som voor het museum. Hiervoor geldt hetzelfde: je komt voor de buitenkant.
• Nadir Divan-Begi Madrassa: gebouwd aan het hoofd van het Lyabi-Hauz plein. In de avond vindt vaak een show plaats op de binnenplaats. Toegang: gratis!

10. Extraatje: Ismael Samani Mausoleum

Heb je tijd over? Dan raad ik je aan om de Ismael Samani Mausoleum te bezoeken, grondlegger van de negende-eeuwse Samanid dynastie. Dit mausoleum is één van de oudste islamitische monumenten in Centraal-Azië. Het gebouw is te vinden in het Samonids Recreatiepark, op 10 minuten lopen vanaf de Ark. Het is historisch gezien zeker een interessant gebouw, maar ik moet toegeven dat het geen diepe indruk op me heeft achtergelaten. Het baksteenpatroon is mooi, maar het is een vrij klein gebouw. Het is daarom een leuk extraatje, maar ik zou er niet voor uit je weg gaan.

Wat moet je weten voordat je naar Buchara gaat?

Geld: veel pinautomaten, maar niet altijd vol

Geld blijft iets lastigs in Oezbekistan. De situatie is flink verbeterd ten opzichte van 2016, toen ik euro’s en dollars moest wisselen op de zwarte markt. Tegenwoordig kun je gewoon pinnen bij een bankautomaat. In het oude centrum van Buchara staan voldoende pinautomaten. Helaas zijn er een paar addertjes. Zo zijn de automaten vaak leeg. Sommige accepteren alleen Visa creditcard, andere alleen Mastercard. Asaka bank is de enige die Maestro bankkaarten accepteert. Verder is het maximumbedrag dat je kunt opnemen best laag (vaak 400.000 som = rond de 32 euro).

Mijn advies: vaar niet blind op pinautomaten. Zorg dat je ook US dollars op zak hebt, zodat je deze kan wisselen bij een bank voor som.

Hoe kom je in Buchara?

Vanuit Khiva: er vertrekt één tot twee keer per dag een trein van Khiva naar Buchara. Vaak gaat het om een middagtrein en een avondtrein. Prijzen lopen uiteen van 120.000 som voor tweede klas tot 87.000 som voor derde klasse. Het is een lange rit (8 uur), dus neem genoeg snacks mee. Je kunt ook een shared taxi pakken, maar je moet waarschijnlijk van auto wisselen in Urgench. Het is korter en goedkoper, maar ook oncomfortabel. Shared taxi’s zijn het beste voor korte afstanden.

Vanuit Samarkand en Tasjkent: meerdere treinopties per dag. Vanuit Samarkand duurt het 2 tot 3 uur, vanuit Tasjkent duurt het 7 tot 8 uur.

• Tip: boek treinkaartjes makkelijk online via de officiële Uzbek Railways website.

Hoe om te gaan met de Oezbeekse taximaffia

Een speciale vermelding voor de taxichaufeurs. Ik vind het onderhandelen met taxichauffeurs nooit leuk, maar in Oezbekistan (met name Buchara) is dit proces extra intens. Ik kan het met niets anders vergelijken dan een horde hongerige hyena’s die je aanvalt zodra je het treinstation uitloopt. Mijn advies: bereid je mentaal voor, laat je niet intimideren door de grootte van de groep en heb een prijs in je hoofd. Ze spreken meer Russisch dan Engels, dus onderhandel met de rekenmachine op je telefoon. En ga nooit akkoord met het eerste aanbod!

Kosten taxi treinstation – centrum

Een ritje van Buchara treinstation naar het centrum moet je niet meer kosten dan 20.000 som. Kom je laat aan in Buchara, dan gaat de prijs richting 30.000 som. Er schijnt overdag ook een marshrutka te rijden (nr. 268 naar Lyabi-Hauz), maar ik heb hem nooit gezien. Let op: Buchara heeft twee treinstations. Je moet treinstation nr. 1 (in Kagan) hebben, want treinstation nr. 2 is voor vracht.  

En dat is mijn lijstje met leuke bezienswaardigheden en tips voor Buchara. Zou jij deze stad willen bezoeken? Staat de zijderoute ook op jouw lijstje?

Deze blogpost werd gepubliceerd in 2016 en bijgewerkt in 2020.