Na een zeventien uur durende treinrit vanuit Delhi hobbelen we de oude burchtstad Jaisalmer binnen. Licht vermoeid maar enthousiast stappen we het perron op: we zijn klaar voor de ‘gouden stad van India’. Jaisalmer voelt meteen anders aan dan Delhi: kleiner, minder druk en véél minder toeterend verkeer. Jaisalmer ligt in het westen van de deelstaat Rajasthan, tegen de grens met Pakistan aan, en vormt de poort naar de Tharwoestijn. Hierdoor trekt het veel toeristen aan die een nacht in de woestijn willen doorbrengen of mee willen op een ‘desert camel safari’. Mijn verblijf in Jaisalmer resulteerde in een haat-liefde verhouding met deze stad. In deze blogpost vertel ik je over de leukste dingen om te doen in Jaisalmer en de dingen die je vooral moet vermijden.
Dingen om te doen & dingen om te vermijden in Jaisalmer
The good: dingen om te doen
Het gouden fort
De belangrijkste bezienswaardigheid van Jaisalmer is het fort, gebouwd in de twaalfde eeuw als karavaanstop op de Zijderoute. Dit gigantische bastion ligt hoog op een heuvel en wordt omringd door een dikke muur met maar liefst 99 torens. Door het gele zandsteen krijgt het fort in het avondlicht een prachtige gouden gloed. Vandaar ook de bijnaam voor Jaisalmer: de gouden stad. Binnen de muren van het fort vind je het historische stadscentrum met honderden haveli’s, het koninklijk paleis en diverse jaïnistische tempels. Een wandeling door het fort is een dikke aanrader: het herbergt een doolhof aan kleurrijke straatjes en steegjes. Het fort wordt nog altijd bewoond door zo’n 3.000 mensen. Zij wonen in de haveli’s en de meeste verdienen hun geld met de toeristen.
Bekijk de mooiste haveli’s
Niet alleen het fort is een mooie verschijning, ook vind je in Jaisalmer prachtige zandstenen haveli’s. Dit zijn oude koopmanshuizen van de rijke Indiase kooplieden en politieke elite. Tot de mooiste haveli’s van Jaisalmer behoren de Patwon Ki Haveli (bestaande uit 5 haveli’s), de Nathmal Ki Haveli en de Salim Sing Ki Haveli. Naast de haveli’s vond ik ook het Mandir Paleis met de kenmerkende Tazia Toren erg mooi. Dit paleis annex hotel staat net buiten de oude stad aan Ghandi Chowk en wordt vrij weinig bezocht door toeristen. Een ideale plek om mooie foto’s te maken.
The bad: dingen die ik niet aanraad om te doen
Commercieel woestijntoerisme
Met z’n tweetjes romantisch onder de blote sterrenhemel in slaap vallen, wie wil dat niet? Het is alleen jammer dat het groeiende toerisme een commerciële uitwerking heeft gehad op de woestijnovernachtingen. Zo brengen de meeste woestijntours je naar de ‘Sam Sand Dunes’, een stukje woestijn op 40 kilometer afstand van Jaisalmer. Hier staan tientallen luxe tentendorpen naast elkaar op je te wachten. Deze kampen zijn net resorts, compleet met bedden, toiletten en een eigen set kamelen. In de avond mag je in de kring aanschuiven om naar de muziek- en dansshow te kijken. Ga je een wandeling over de zandduinen maken, dan word je om de haverklap aangesproken door verkopers van dranken of zigeunerkinderen die voor ‘money’ voor je willen dansen of zingen. Deze kinderen zijn echte volhouders: ze blijven met je meelopen en gaan niet weg.
Hoe ging ik hiermee om?
Er zijn gelukkig ook andere authentiekere opties. Ga bijvoorbeeld naar een andere zandduin (Khuri of Sundra), slaap in de open lucht op een matje of ga voor een privé tweepersoonstent. Dit laatste deden wij. Samen met een gids, een tent en een jeep reden we dieper de Tharwoestijn in op zoek naar een rustig plekje. En die vonden we! Terwijl onze gids de tent opzette genoten wij van de zonsondergang. ’s Avonds aten we een ‘mystery diner’ (het is moeilijk om te zien wat je eet in het donker), voerden we gesprekken met onze gids over de Indiase cultuur en vielen we in slaap in onze eigen tent. Het was een prachtige ervaring. Het enige minpuntje: de kou! In januari kan de temperatuur flink zakken in de woestijn en ’s ochtend werden we wakker met een dikke laag mist. Een mooie zonsopkomst zat er dus niet in voor ons!
The ugly: dingen om absoluut te vermijden
Camel safari
Een vast onderdeel van vrijwel iedere woestijntour in de Tharwoestijn is een ‘camel safari’. Het lijkt erop alsof alle woestijntours die je online en in de stad tegenkomt gecombineerd worden met een tocht per kameel of dromedaris. Je kan er simpelweg niet omheen. Eigenlijk ook niet raar, want de camel safari is één van de belangrijkste manieren waarop de lokale bevolking hun geld verdienen. Vlakbij de Sam Sand Dunes zie je tientallen kamelen en dromedarissen met kleurrijke zadels wachten op de touringcars met toeristen. Persoonlijk vond ik het verschrikkelijk om deze toeristische ritjes op grote schaal te zien. Ik snap dat kamelen en dromedarissen transportdieren zijn. Anders dan de olifant kunnen deze dieren heel wat gewicht aan op hun rug, maar het gebruik van kamelen en dromedarissen voor het vermaak van toeristen vind ik niet oké. Het plezier van de toerist hoeft niet ten koste van het dier te gaan.
Hoe ging ik hiermee om?
Hoe heb ik dan de Tharwoestijn verkend? Per voet! Nadat we met een jeep naar de woestijn waren gereden, zijn we gaan wandelen over de vlaktes en hebben we de zonsondergang bekeken vanaf één van de duinen. Als je het mij vraagt een prima manier om de woestijn te zien. Mocht je toch graag een kamelenritje willen maken, kijk dan altijd goed naar het dier zelf. Is het goed gevoed, heeft het dier verwondingen en staat het genoeg in de schaduw? Dit zijn allemaal signalen die je vertellen hoe gezond de kameel of dromedaris is.
Kijk voor meer tips over hoe je een diervriendelijke toerist kunt zijn op de website van World Animal Protection.
En… is Jaisalmer een aanrader?
Ja, ondanks de commercialisering en de kamelenritjes is Jaisalmer een aanrader. De stad zelf is sfeervol en compact en heeft een prachtig fort en een waanzinnige collectie haveli’s. Helaas brengt het toerisme ook een aantal negatieve effecten met zich mee. Het eerste voorbeeld hiervan is het fort. Het grote aantal inwoners van het fort en het toerisme hebben een negatieve impact op het riolering- en afvoersysteem, waardoor het fort al een tijd aan het verzakken is. Om hier niet aan bij te dragen, wordt daarom ook geadviseerd een hotel buiten het fort te zoeken. Het tweede voorbeeld zijn de ‘one size fits all’ woestijntours. Er lijkt één type aanbod te bestaan voor toeristen: een kamelenrit met overnachting in de Sam Sand Dunes. Als je het mij zou vragen, dan zou een woestijnovernachting zoveel mooier zijn als gekeken wordt naar kleinschalige Community Based Tourism.
En dat was mijn lijstje met dingen om te doen en dingen om te vermijden in Jaisalmer. Zou jij deze stad willen bezoeken?
